ວົງຈອນການພັດທະນາລະບົບ (System Development Life Cycle: SDLC)

       ວົງ​ຈອນ​ການ​ພັດທະນາ​ລະບົບ (System Development Life Cycle: SDLC) ​ເປັນ​ວົງ​ຈອນ​ທີ່​ສະ​ແດງ​ເຖິງ​ກິດຈະກຳ​ຕ່າງໆ​ ທີ່​ເປັນ​ລຳດັບ​ຂັ້ນຕອນ​ໃນ​ການ​ພັດທະນາ​ລະບົບ ​ເຊິ່ງວົງ​ຈອນ​ການ​ພັດທະນາ​ລະບົບ (System Development Life Cycle: SDLC) ປະກອບ​ດ້ວຍ​ກິດຈະກຳ 7 ​ໄລຍະ​ດັ່ງ​ນີ້​:

1.1.  ການ​ກຳນົດ​ບັນ​ຫາ (Problem Definition)

ການ​ກຳນົດ​ບັນຫາ ​ແມ່ນ​ການ​ກຳນົດ​ຂອບ​ເຂດ​ຂອງ​ບັນຫາ, ສາ​ເຫດ​ຂອງ​ບັນຫາ​ທີ່​ມີ​ຢູ່​ໃນ​ລະບົບ​ປະຈຸ​ບັນ, ສຶກສາ​ຄວາ​ມ​ເປັນ​ໄປ​​ໄດ້​ໃນ​ການ​ສ້າງ​ລະບົບ​ໃໝ່, ກຳນົດ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ລະຫວ່າງ​ຜູ້​ໃຊ້​ງານ​ກັບ​ນັກວິ​ເຄາະ​ລະບົບ ​ໂດຍ​ຂໍ້​ມູນ​ແມ່ນ​ໄດ້​ຈາກ​ການ​ຮວມຮວມຂໍ້​ມູນ​ໃນ​ແບບ​ຟອມຕ່າງໆ, ການ​ສຳພາດ, ການ​ສັງ​ເກດ ​ແລະ​ ການ​ດຳ​ເນ​ີນງານ​ໃນ​ຕົວ​ຈິ​ງ​ແລ້ວ​ຈິ່ງ​ສາມາດ​ສະຫຼຸບ​ຊອກ​ຂໍ້​ກຳນົດ​ໃຫ້​ຊັດ ​ແລະ ​ຕົງ​ປະ​ເດັນ​ທີ່​ສຸດ.

ໃນ​ຂັ້ນຕອນນີ້ຫາກ​ເປັນ​ໂຄງການ​ທີ່​ມີ​ຂະໜາດ​ໃຫຍ່​ອາດ​ເອີ້ນຂັ້ນຕອນ​ນີ້​ວ່າ: ຂັ້ນຕອນການ​ສຶກສາ​ຄວາ​ມ​ເປັນ​ໄປ​ໄດ້ (Feasibility Syudy).

          ສະຫຼຸບ​ຂັ້ນຕອນ​ຂອງ​ໄລຍະ​ການ​ກຳນົດ​ບັນຫາມີ​ດັ່ງ​ນີ້:

1)  ຮັບ​ຮູ້​ສະພາບ​ຂອງ​ບັນຫາ​ທີ່​ເກີດ​ຂຶ້ນ.

2)  ຄົ້ນຫາຕົ້ນ​​ເຫດ​ຂອງ​ບັນຫາ ​ແລະ​ ຮວບ​ຮວມບັນຫາ​ຂອງ​ລະບົບ​​ເກົ່າ.

3)  ສຶກສາ​ຄວາມ​ເປັນ​ໄດ້​ຂອງ​ໂຄ​ງການ​ພັດທະນາ​ລະບົບ

4)  ຮວບ​ຮວມຄວາມ​ຕ້ອງການຈາກ​ຜູ້​ທີ່​ກ່ຽວຂ້ອງ​ດ້ວຍ​ວິທີ​ການ​ຕ່າງໆ ​ເຊັ່ນ: ການ​ຮວບ​ຮວມ​ເອກະສານ, ການ​ສຳພາດ, ການ​ສັງ​ເກດ ​ແລະ ​ແບບ​ສອບ​ຖາມ.

5)  ສະຫຼຸບ​ຂໍ້​ກຳນົດ​ຕ່າງໆ​ໃຫ້​ມີ​ຄວາມ​ຊັດ​ເຈນ ​ແລະ ​​ເຫັນ​ດີ​ເປັນ​ເອກະ​ພາບ​ທັງ 2 ຝ່າຍ.

1.2.  ການ​ວິ​ເຄາະ (Analysis)

           ການ​ວິ​ເຄາະ​ແມ່ນ​ນຳ​ເອົາ​ຂໍ້​ມູນ​ຕ່າງໆ​ທີ່​ໄດ້​ຮວບ​ຮວມຈາກ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ຂອງ​ລະບົບ​​ເກົ່າ​ມາ​ວິ​ເຄາະ​ເພື່ອ​ສະຫຼຸບ​ເປັນ​ຂໍ້​ກຳນົດທີ່​ຊັດ​ເຈນ ​ແລະ​ນຳ​ຂໍ້​ກຳນົດ​ເຫຼົ່າ​ນັ້ນ​ໄປ​ພັດທະນາ​ເປັນຄວາມ​ຕ້ອງການ​ຂອງ​ລະບົບ​ໃໝ່ດ້ວຍ​ການ​ພັດທະນາ​ເປັນ​ແບບ​ຈຳລອງ​ຂຶ້ນມາ ​ເຊັ່ນ: ​ແບບ​ຈຳລອງ​ຂະ​ບວນການ (Data Flow Diagram) ​ແລະ ​ແບບ​ຈຳລອງ​ຂໍ້​ມູນ (Data Model) ​ເປັນ​ຕົ້ນ.

           ສະຫຼຸບ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ຂອງ​ການ​ວິ​ເຄາະ​ມີ​ດັ່ງ​ນີ້:

1)  ວິ​ເຄາະ​ລະບົບ​ປະຈຸ​ບັນ.

2)  ຮວບ​ຮວມຄວາມ​ຕ້ອງການ ​ແລະ​ ກໍານົດ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ຂອງ​ລະບົບ​ໃໝ່.

3)  ວິ​ເຄາະ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ເພື່ອ​ສະຫຼຸບ​ເປັນ​ຂໍ້​ກຳນົດ.

4)  ສ້າງ​ແຜນ​ພາບ DFD ​ແລະ ​ແຜນ​ພາບ ER.

1.3.  ການ​ອອກ​ແບບ (Design)

​           ການ​ອອກ​ແບບ​ແມ່ນ​ການ​ນຳ​ເອົາ​ຜົນ​ລັບ​ທີ່​ໄດ້​ຈາກ​ການ​ວິ​ເຄາະ​ມາ​ອອກ​ແບບ​ລະບົບ​ງານ​ໃໝ່ ຫຼື ນຳ​ເອົາລະ​ບົບງານ​ເກົ່າມາ​ອອກ​ແບບ​ໃໝ່​ເພື່ອ​ໃຫ້​ສອດ​ຄ່ອງ​ກັບ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ຂອງ​ຜູ້​​ໃຊ້​ວຽກ​ງານ​ຕົວ​ຈິງ, ​ເຊິ່ງການ​ອອກ​ແບບ​ປະກອບ​ດ້ວຍ​ງານ​ອອກ​ແບບ​ສະຖາປັດຕະຍະກຳ​ລະບົບ​ທີ່​ກ່ຽວຂ້ອງ​ກັບ​ຮາດ​ແວ໌ (Hardware), ຊອບ​ແວ໌ (Software) ​ແລະ ​ລະບົບ​ເຄືອ​ຂ່າຍ (Network System), ການ​ອອກ​ແບບ​ລາຍ​ງານ, ການ​ອອກ​ແບບ​ໜ້າ​ຈໍ​ອິນ​ພຸດຂໍ້​ມູນ, ການ​ອອກ​ແບບ​ຜັງ​ງານລະບົບ (Flowchart design), ການ​ອອກ​ແບບ​ຖານ​ຂໍ້​ມູນ (Data store) ​ແລະ ​ການ​ອອກ​ແບບ​ໂປ​ຣ​ແກຣມ​ເປັນ​ຕົ້ນ.

1.4.  ການ​ພັດທະນາ (Development)

           ການ​ພັດທະນາ​ເປັນ​ຂັ້ນຕອນ​ກ່ຽວ​ກັບ​ການ​ພັດທະນາ​ໂປຣ​ແກຣມ​ໂດຍ​ການ​ສ້າ​ງຊຸດ​ຄຳ​ສັ່ງ ຫຼື ຂຽນ​ໂປຣ​ແກຣມ​ເພື່ອ​ສ້າງ​ລະບົບ​ງານທາງ​ຄອມ​ພິວ​ເຕີ​ຂຶ້ນມາ ​ໂດຍ​ໂປຣ​ແກຣມ​ເມີ​ ສາມາດ​ນຳ​ເຄື່ອງມື​ເຂົ້າຊ່ວຍ​ໃນ​ການ​ພັດທະນາ​ໂປຣ​ແກຣມ​ໄດ້​ເພື່ອ​ຊ່ວຍ​ໃຫ້​ລະບົບ​ງານ​ພັດທະນາ​ໄດ້​ໄວ​ຂຶ້ນ ​ແລະ ​ມີ​ຄຸນ​ນະພາ​ບ.

          ສະຫຼຸບ​ຂັ້ນຕອນ​ການ​ພັດທະນາ​ລະບົບ​ມີ​ດັ່ງ​ນີ້:

1)  ພັດທະນາ​​ໂປຣ​ແກຣມ.

2)  ເລືອກ​ພາສາ​ໂປຣ​ແກຣມທີ່​ມີ​ຄວາມ​ເໝາະ​ສົມ​ໃນ​ການ​ພັດທະນາລະບົບ.

3)  ສາມາດ​ນຳ​ເຄື່ອງ​ມື​ມາ​ຊ່ວຍ​ໃນ​ການ​ພັດທະນາ​​ໂປຣ​ແກຣມ​ໄດ້.

4)  ສ້າງ​ເອກະສານ​ປະກອບ​ໂປຣ​ແກຣມ.

1.5.  ການ​ທົດ​ສອບ (Testing)

           ການ​ທົດ​ສອບ​ການ​ເຮັດ​ວຽກ​ແມ່ນ​ຂັ້ນຕອນ​ໜຶ່ງ​ທີ່​ສຳຄັນ​ເມື່ອ​ໂປຣ​ແກຣມ​ໄດ້​ພັດທະນາ​ຂຶ້ນມາ​ແລ້ວ ຈະ​ຕ້ອງ​ທົດ​ສອບ​ເພື່ອ​ຫາ​ຂໍ້​ຜິດພາດ ​ແລະ​ ປັບປຸງ​ແກ້​ໄຂ​ໃຫ້​ຖືກ​ຕ້ອງ. ການ​ທົດ​ສອບ​ລະບົບ​ມີ​ການກວດ​ສອບ​ໄວ​ຍະ​ກອນ​ຂອງ​ພາສາ​ຂຽນ ​ແລະ​ ກວດ​ສອບ​ວ່າລະບົບ​ຖືກ​ຕາມຄວາມ​ຕ້ອງການ​ຂອງ​ຜູ້​ໃຊ້ ຫຼື ບໍ?

           ສະຫຼຸບ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ການ​ທົດ​ສອບ​ມີ​ດັ່ງ​ນີ້:

1)  ທົດ​ສອບ​ໄວ​ຍະ​ກອນ​ພາສາ​ຄອມ​ພິວ​ເຕີ.

2)  ທົດ​ສອບ​ຄວາມ​ຖືກ​ຂອງ​ຜົນ​ລັບ​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ.

3)  ທົດ​ສອບ​ວ່າ​ລະບົບ​ທີ່​ພັດທະນາ​ຖືກ​ຕາມ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ຂອງ​ຜູ້​ໃຊ້ ຫຼື ບໍ?.

1.6.  ການ​ຕິດ​ຕັ້ງ (Installation)

​           ເມື່ອ​ດຳ​ເນີນ​ການ​ທົດ​ສອບລະບົບ​ວ່າ​ພ້ອມ​ທີ່​ຈະ​ນຳ​ໄປຕິດ​ຕັ້ງ​ເພື່ອ​ໃຊ້​ງານ​ຕົວ​ຈິງ ​ແຕ່​ວ່າ​ຂັ້ນ​ຕອນ​ການ​ນຳ​ລະບົບ​ໄປ​ໃຊ້​ງານ​ອາດ​ຈະ​ເກີດ​ບັນຫາ​ຈາກ​ການ​ທີ່​ລະບົບ​ທີ່​ພັດທະນາ​ໃໝ່​ບໍ່​ສາມາດ​ນຳ​ໄປ​ໃຊ້​ງານແທນລະບົບ​ເກົ່າ​ໄດ້​ທັນທີ ສະ​ນັ້ນ, ຕ້ອງ​ແປງ​ຂໍ້​ມູນ​ລະບົບ​ເກົ່າ​ໃຫ້​ຢູ່​ໃນ​ຮູບ​ແບບ​ທີ່​ລະບົບ​ໃໝ່​ສາມາດ​ນຳ​ໄປ​ໃຊ້​ງານ​ໄດ້​ສາກ່ອນ ຫຼື​ ອາດ​ພົບ​ຂໍ້​ຜິດພາດ​ເມື່ອ​ນຳ​ໄປ​ໃຊ້​ງານ​ຕົວ​ຈິ​ງ. ​ເມື່ອ​ລະບົບ​ສາມາດ​ໃຊ້​ງານ​ໄດ້​ຈົນ​ເປັນ​ທີ່​ເພີ່ງ​ພໍ​ໃຈ​ທັງ​ສອງ​ຝ່າຍ ກໍ​ຈະ​ຕ້ອງ​ສ້າງ​ຄູ່​ມື​ລະບົບ ລວມ​ເຖິງ​ການ​ເຝິກອົບຮົມ​ຜູ້​ໃຊ້.

           ສະຫຼຸບ​ຂັ້ນຕອນ​ຂອງ​ການ​ຕິດ​ຕັ້ງ​ມີ​ດັ່ງ​ນີ້:

1)  ສຶກສາ​ສະພາບ​ແວດ​ລ້ອມ​ຂອງ​ພື້ນ​ທີ່​ກ່ອນ​ທີ່​ຈະ​ນຳ​ລະບົບ​ໄປ​ຕິດ​ຕັ້ງ.

2)  ຕິດ​ຕັ້ງ​ລະບົບ​ໃຫ້​ເປັນ​ໄປ​ຕາມ​ສະຖາປັດຕະຍະກຳ​ທີ່​ອອກ​ແບບ​ໄວ້.

3)  ສ້າງ​ຄູ່​ມື​ລະບົບ.

4)  ເຝິກອົບຮົມ​ຜູ້​ໃຊ້.

5)  ດຳ​ເນີນ​ການ​ນຳ​ໃຊ້​ລະບົບ​ໃໝ່.

6)  ປະ​ເມີນ​ຜົນ​ການ​ໃຊ້​ງານ​ຂອງ​ລະບົບ​ໃໝ່.

1.7.  ກາ​ນບຳລຸງ​ຮັກສາ (Maintenances)

           ຫຼັງ​ຈາກ​ລະບົບ​ທີ່​ພັດທະນາ​ຂຶ້ນ​ໃໝ່​ໄດ້​ຖືກ​ນຳ​ໄປ​ໃຊ້​ງານ​ເປັນ​ທີ່​ຮຽບຮ້ອຍ​ແລ້ວ ອາດ​ມີ​ຂໍ້​ບົກ​ຜ່ອງ​ໃນດ້ານ​ການ​ເຮັດ​ວຽກ​ຂອງ​ໂປຣ​ແກຣມ ດັ່ງນັ້ນ, ຈະ​ຕ້ອງ​ດຳ​ເນີນ​ການ​ແກ້​ໄຂ​ໃຫ້​ຖືກຕ້ອງ​ລວມກໍລະນີ​ທີ່​ຂໍ້​ມູນ​ທີ່​ຈັດ​ເກັບ​ມີ​ປະລິມານ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ ຕ້ອງ​ວາງ​ແຜນການ​ຮອງ​ຮັບ​​ເຫດການ​ນີ້​ອີກ ນອກຈາກ​ນີ້​ການ​ບຳລຸງ​ຮັກສາ​ຍັງ​ກ່ຽວຂ້ອງ​ກັບ​ການ​ຂຽນ​ໂປຣ​ແກຣມ​ເພີ່ມ​ເຕີມ​ໃນ​ກໍລະນີ​ທີ່​ຜູ້​ໃຊ້​ມີ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​​ເພີ່ມຂຶ້ນ.

           ​ສະຫຼຸບ​ຂັ້ນຕອນ​ການ​ບຳລຸງ​ຮັກສາ​ມີ​ດັ່ງ​ນີ້:

1)  ກໍລະນີ​ເກີດ​ຂໍ້​ຜິດພາດ​ຂຶ້ນຈາກ​ລະບົບ ​ໃຫ້​ດຳ​ເນີນ​ການ​​ແກ້​ໄຂ​ໃຫ້​ຖືກຕ້ອງ.

2)  ອາດ​ຈຳ​ເປັນ​ຕ້ອງ​ຂຽນ​ໂປຣ​ແກຣມ​ເພີ່ມ​ເຕີມ ກໍລະນີ​ທີ່​ຜູ້​ໃຊ້​ມີ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ.

3)  ວາງ​ແຜນ​ຮອງ​ຮັບ​ເຫດການ​ທີ່​ອາດ​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ອະນາຄົດ.

4)  ບຳລຸງ​ຮັກສາ​ລະບົບ​ງານ ​ແລະ​ ອຸປະກອນ.